Xaliq qol
wo’nerinin’ u’lgilerin, wolar tuwrali xaliq arasinan awizeki mag’luwmat jiynaw
isi Wo’zRIAnin’ Qaraqalpaqstan filiali du’zilgennen keyin ku’sheydi ha’m bul
bag’darda ilimiy ekspediciyalar jil sayin sho’lkemlestirildi. Na’tiyjede jiynalg’an qol wo’neri
u’lgilerinin’ negizinde 1966 – jili No’kiste ma’mleketlik muzey du’zildi. Bir
neshe kitaplar, albomlar, maqalalar jaryalandi:
- I.V.Savitskiy «Резва по дереву»T, 1965.
- A.Allamuratov «Каракалпакстан искусствосынын тарийхынан», Н.1968 «Каракалпакская народная вышивка», Н.1977. «Этнография Каракалпаков» Т.1980.
Bulardin’ ba’ri xaliqtin’ xa’zirgi estetikaliq sanasina, ko’rkemlik turmisina, qa’nigeli su’wretshilerdin’
do’retiwshilik jumisina unamli ta’sir yetti. Koncert bag’darlamalarinda, teleko’rsetiwlerde, xaliq seyillerinde
nag’isli milliy kiyim ken’ da’stu’rge aylandi.
Xaliq nag’isi, nag’isli kiyimler su’wretshiler soqqan mu’sinlerde, jivopislik ha’m grafikaliq shig’armalarda xa’zir ko’plep ushrasatug’in boldi.
Solay yetip, qaraqalpaq xaliq qol wo’nerin
jiynaw ha’m izertlewdin’ na’tiyjesinde xaliqtin’ wo’z miyrasina intasi qayta
woyandi. Bul jag’day ma’deiniy qa’diryatlardi
qa’sterlewge ha’r ta’repleme ta’sirin tiygizdi. Wol ta’sir yeki jol menen rawajlandi. Birinshisi, xaliq nag’isi, kiyim yamasa
zergershilik buyimlari ko’rkem wo’ner bezewde qollanila basladi. Qol
wo’nerinin’ geypara tu’rleri qaytadan tiklendi.
Misali, artistler ushin bolsa da kesteli
kiyimler islenedi, gilem toqiw cexlari ko’beydi, nag’isli arsha, sandiq,
gebeje, besik, adaq – arbalar sog’ildi.
Yekinshisi, xaliq qol wo’nerinin’ u’lgileri su’wretshilerdin’
do’retiwshilik jumislarina u’lken ta’sir jasap, wolardi ruwxiy bayitti. Alayiq,
usinday jumislardin’ biri sipatinda belgili mu’sinshi J.Qutlimuratovtin’ «Каракалпак келиншеги» degen yelimizdin’ ko’p ko’rgizbelerinde
qatnasqan mu’sinin ko’rsetip wo’tiwge boladi.
